ΝΟΡΒΗΓΙΑ 1814-1994-2014: ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

English

Του Heming Olaussen
Το 2014 είναι έτος πολιτικής επετείου. 2000 χρόνια νωρίτερα η Νορβηγία απέκτησε το Σύνταγμά της (Grunnloven), γεγονός το οποίο γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 17 Μαΐου παντού στην χώρα με εκδηλώσεις στα σχολεία και ομιλίες. Και στις 28 Νοεμβρίου είναι τα 20 χρόνια από το τελευταίο ΟΧΙ του Νορβηγικού λαού στην ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τι συνδέει αυτά τα δύο  σπουδαία για την πολιτική ιστορία της Νορβηγίας γεγονότα; Και γιατί το κίνημά μας «Όχι στην ΕΕ» το αποκαλεί διπλή επέτειο και κάνει γι αυτό εκστρατεία;
Το 1814 η Νορβηγία τελούσε υπό την κυριαρχία της Δανίας, επισήμως ήταν ‘ένωση’ αλλά στην πραγματικότητα επρόκειτο για αποικία. Μετά τους Ναπολεόντιους πολέμους η Δανία ήταν απ΄τους χαμένους και με την Συνθήκη του Κίελου τον Ιανουάριο του 1814 αποφασίστηκε η Νορβηγία να δοθεί στην Σουηδία ως λάφυρο. Αυτό οδήγησε σε ξεσηκωμό στην Νορβηγία. Οι ελίτ (ευγενείς, μεγάλοι ακτήμονες και άλλοι) συγκεντρώθηκαν, αποφάσισαν να απορρίψουν την Συνθήκη του Κιέλου και συγκάλεσαν Συντακτική Εθνοσυνέλευση (Stortinget). Το αποτέλεσμα ήταν το Νορβηγικό Σύνταγμα, το οποίο ψηφίστηκε από αντιπροσώπους του λαού που τους εξέλεξε σε συνελεύσεις στις εκκλησίες σε όλη την χώρα.
Βαθιά επηρεασμένο από την Γαλλική Επανάσταση και το Αμερικάνικο Σύνταγμα, ένα από τα πιο ριζοσπαστικά συντάγματα στην Ευρώπη υιοθετήθηκε και υπεγράφη στις 17 Μαΐου 1814. Η Σουηδία επέβαλε την ένωση με τα όπλα αλλά παρόλ’αυτά η Εθνοσυνέλευση συνέχισε να θεωρεί το Σύνταγμα ως το νομικό πλαίσιο της Νορβηγικής Δημοκρατίας κατά την διάρκεια της ένωσης με τη Νορβηγία μέχρι την Ανεξαρτησία , το 1905. Στην ουσία η Νορβηγία αυτοδιοικείτο εκτός από την εξωτερική πολιτική.
Η υιοθέτηση από την Νορβηγία της αρχής της Λαϊκής Κυριαρχίας ήταν ένα μοναδικό φαινόμενο στην Ευρώπη. Μόλις  το κύμα δημοκρατίας της Γαλλικής Επανάστασης πέρασε, όλοι οι βασιλικοί οίκοι ήθελαν να πάρουν εκδίκηση και τα περισσότερα συντάγματα είτε ακυρώθηκαν είτε παραμερίστηκαν. Το Νορβηγικό Σύνταγμα όμως όχι μόνο επέζησε αλλά αποτέλεσε την βάση για την συνεχή προσπάθεια της Νορβηγίας για δημοκρατία μέχρι το 1913 (δόθηκε το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες) και το 1919 (πλήρη πολιτικά δικαιώματα σε όλους ανεξαιρέτως)
«Η Νορβηγία είναι ένα ελεύθερο, ανεξάρτητο, ενιαίο και αδιαίρετο βασίλειο», σύμφωνα με το πρώτο άρθρο του συντάγματος.
Και ακριβώς γι’αυτό ήταν η εκστρατεία το 1994 (καθώς και το 1972) : έπρεπε η Νορβηγία να συνεχίσει ως ελεύθερο και ανεξάρτητο βασίλειο ή θα έπρεπε η Νορβηγία να υποταγεί σε μια απομακρυσμένη κυβέρνηση στις Βρυξέλλες; Και στα δύο δημοψηφίσματα ο λαός είπε ξεκάθαρα ότι θέλει να κυβερνά ο ίδιος τον εαυτό του και όχι να τον κυβερνούν άλλοι.
Το «Όχι στην Ευρώπη» γιορτάζει τώρα τα 200 χρόνια από το πρώτο Σύνταγμα και τα 20 χρόνια από την νίκη του ΟΧΙ του 1994 ακριβώς στην βάση αυτών των ίδιων αρχών:
Η Νορβηγία κυβερνάται από τον λαό της Νορβηγίας.
Η Νορβηγία είναι ένα ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος.
Ο αγώνας για το 2014 παραμένει ο ίδιος. Όχι τόσο για την ένταξη στην ΕΕ – περίπου το 70% του λαού λέει ΟΧΙ στην ΕΕ- όσο για την Συνθήκη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, σύμφωνα με την οποία γινόμαστε παρόλ’ αυτά μέλος της ΕΕ σε μια κοινή αγορά και υποχρεωνόμαστε να δεχόμαστε νόμους και οδηγίες, τις οποίες δεν θα έπρεπε να δεχομάστε ως μη μέλος της ΕΕ.
Έτσι ο αγώνας συνεχίζεται για την ελευθερία, την δημοκρατία και την ανεξαρτησία της Νορβηγίας. Το 2014 όπως το 1994 και το 1814.
*Ο Heming Olaussen είναι επικεφαλής του κινήματος «Όχι στην ΕΕ» www.neitileu.no
Μετάφραση:ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΠΑΜ